ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯನಿರ್ಣಯ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ 17: 124 - 131

ಸ ಬಾಹುನೈವ ಕೇಶವೋ ವಿಜಿತ್ಯ ಯಾವನಂ ಪ್ರಭುಃ ।

ನಿಹತ್ಯ ಸರ್ವಸೈನಿಕಾನ್ ಸ್ವಮಸ್ಯ ಯಾಪಯತ್ ಪುರೀಮ್ ॥೧೭.೧೨೪॥

ಕೃಷ್ಣ ಕೇವಲ ತನ್ನ ತೋಳುಗಳಿಂದ ಕಾಲಯವನನ ಗೆದ್ದ ,

ಅವನ ಸೈನಿಕರ ಕೊಂದು ಸಂಪತ್ತನ್ನು ತನ್ನೂರಿಗೆ ಕಳಿಸಿದ .

ಸಹಾಸ್ತ್ರಶಸ್ತ್ರಸಞ್ಚಯಾನ್ ಸೃಜನ್ತಮಾಶು ಯಾವನಮ್ ।

ನ್ಯಪಾತಯದ್ ರಥೋತ್ತಮಾತ್ ತಳೇನ ಕೇಶವೋsರಿಹಾ ॥೧೭.೧೨೫॥

ಶತ್ರುಸಂಹಾರಕನಾದ ಕೇಶವ ತಾನು ,

ಅಸ್ತ್ರಶಸ್ತ್ರ ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲಯವನನನ್ನು ,

ಅವನ ರಥದಿಂದ ಕೆಳಗೆ ಉರುಳಿಸಿದನು .

ವಿವಾಹನಂ ನಿರಾಯುಧಂ ವಿಧಾಯ ಬಾಹುನಾ ಕ್ಷಣಾತ್ ।

ವಿಮೂರ್ಚ್ಛಿತಂ ನಚಾಹನತ್ ಸುರಾರ್ತ್ಥಿತಂ ಸ್ಮರನ್ ಹರಿಃ ॥೧೭.೧೨೬॥

ಕ್ಷಣಮಾತ್ರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಬಾಹುಗಳಿಂದ ಭಗವಂತ ,

ಅವನನ್ನು ಮಾಡಿದ ಆಯುಧ ವಾಹನರಹಿತ ,

ದೇವತಾಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಂತೆ ಉಳಿಸಿದ ಜೀವಸಹಿತ .

[ದೇವತೆಗಳ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಏನಾಗಿತ್ತು?]

ಪುರಾ ಹಿ ಯೌವನಾಶ್ವಜೇ ವರಪ್ರದಾಃ ಸುರೇಶ್ವರಾಃ ।

ಯಯಾಚಿರೇ ಜನಾರ್ದ್ದನಂ ವರಂ ವರಪ್ರದೇಶ್ವರಮ್ ॥೧೭.೧೨೭॥

ಅನರ್ತ್ಥಕೋ ವರೋsಮುನಾ ವೃತೋsಪಿ ಸಾರ್ತ್ಥಕೋ ಭವೇತ್ ।

ಅರಿಂ ಭವಿಷ್ಯಯಾವನಂ ದಹತ್ವಯಂ ತವೇಶ್ವರ ॥೧೭.೧೨೮॥

ಯೌವನಾಶ್ವನ ಮಗ ಮಾಂಧಾತ , ಮಾಂಧಾತನ ಮಗ ಮುಚುಕುಂದ ,

ನಿರರ್ಥಕವಾಗಿ ಕಾಣುವ ವರವ ಪಡೆದಿದ್ದ ಹಿಂದೆ ಒಮ್ಮೆ ದೇವತೆಗಳಿಂದ .

ದೇವತೆಗಳಿಂದ ನಾರಾಯಣನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ,

ಆ ವರವ ಸತ್ಯ ಮಾಡಲವನಲ್ಲಿ ನಿವೇದನೆ ,

ಈಗ ವ್ಯರ್ಥವೆಂದು ಕಾಣುವ ಮುಚುಕುಂದ ಪಡೆದ ವರ ,

ಮುಂದೆ ಬರುವ ವೈರಿಕಾಲಯವನನ ಸುಟ್ಟಾಗಲಿ ಸಂಹಾರ .

ತಥಾsಸ್ತ್ವಿತಿ ಪ್ರಭಾಷಿತಂ ಸ್ವವಾಕ್ಯಮೇವ ಕೇಶವಃ ।

ಋತಂ ವಿಧಾತುಮಭ್ಯಯಾತ್ ಸ ಯೌವನಾಶ್ವಜಾನ್ತಿಕಮ್ ॥೧೭.೧೨೯॥

ಹಾಗೇ ಆಗಲಿ ಎಂದ ಕೃಷ್ಣ ಪರಮಾತ್ಮ ತಾನು ,

ಅದ ಸತ್ಯಮಾಡಲು ಮುಚುಕುಂದನಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದನು.

ಸಸಙ್ಜ್ಞಕೋsಥ ಯಾವನೋ ಧರಾತಳಾತ್ ಸಮುತ್ಥಿತಃ ।

ನಿಪಾತ್ಯ ಯಾನ್ತಮೀಶ್ವರಂ ಸ ಪೃಷ್ಠತೋsನ್ವಯಾತ್ ಕ್ರುಧಾ ॥೧೭.೧೩೦॥

ಸ್ವಲ್ಪಕಾಲದ ನಂತರ ಮೂರ್ಛೆಯಿಂದೆದ್ದ ಕಾಲಯವನ ,

ಕೋಪದಿಂದ ಬೆನ್ನಟ್ಟಿಹೋದ ಓಡುತ್ತಿದ್ದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನನ್ನ .

ಹರಿರ್ಗ್ಗುಹಾಂ ನೃಪಸ್ಯ ತು ಪ್ರವಿಶ್ಯ ಸಂವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ ।

ಸ ಯಾವನಃ ಪದಾsಹನನ್ನೃಪಂ ಸ ತಂ ದದರ್ಶ ಹ ॥೧೭.೧೩೧॥

ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಮುಚುಕುಂದ ಮಲಗಿದ್ದ ಗುಹೆಯೊಳಗೆ ,

ಹಿಂಬಾಲಿಸಿ ಬಂದ ಕಾಲಯವನಗೆ ಕಾಣದಂತೆ ನಿಂತ ಮರೆಗೆ .

ಕಾಲಯವನ ಮಲಗಿದ್ದ ಮುಚುಕುಂದನ ಒದ್ದ ,

ಒಡನೆ ಮುಚುಕುಂದ ಅವನ ನೋಡುತ ಮೇಲೆದ್ದ .

[Contributed by Shri Govind Magal]