ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯನಿರ್ಣಯ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ 16: 01 - 06

೧೬. ಸೃಗಾಲವಧಃ

॥ ಓಂ ॥

ಕಾಲೇ ತ್ವೇತಸ್ಮಿನ್ ಭೂಯ ಏವಾಖಿಲೈಶ್ಚ ನೃಪೈರ್ಯ್ಯುಕ್ತೋ ಮಾಗಧೋ ಯೋದ್ಧುಕಾಮಃ ।

ಪ್ರಾಯಾದ್ ಯದೂಂಸ್ತತ್ರ ನಿತ್ಯಾವ್ಯಯಾತಿಬಲೈಶ್ವರ್ಯ್ಯೋsಪೀಚ್ಛಯಾsಗಾತ್ ಸ ಕೃಷ್ಣಃ ॥೧೬.೦೧॥

ರಾಜಕುಮಾರರು ದ್ರೋಣರ ಬಳಿ ಅಸ್ತ್ರಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ,

ಎಲ್ಲಾ ರಾಜರೊಂದಿಗೆ ಯಾದವರ ಮೇಲೆ ಜರಾಸಂಧನ ಯುದ್ಧಜಾಲ.

ಮಧುರೆಯಲ್ಲೂ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಯಾವಾಗಲೂ ಇರುವ ಭಗವಂತ,

ನಾಶವಿರದ ಸರ್ವಶಕ್ತ ಸ್ವಯಿಚ್ಛೆಯಿಂದಲೇ ತಾನು ಓಟಕಿತ್ತ.

ಸನ್ದರ್ಶಯನ್ ಬಲಿನಾಮಲ್ಪಸೇನಾದ್ಯುಪಸ್ಕರಾಣಾಂ ಬಹಳೋಪಸ್ಕರೈಶ್ಚ ।

ಪ್ರಾಪ್ತೇ ವಿರೋಧೇ ಬಲಿಭಿರ್ನ್ನಿತಿಮಗ್ರ್ಯಾಂ ಯಯೌ ಸರಾಮೋ ದಕ್ಷಿಣಾಶಾಂ ರಮೇಶಃ ॥೧೬. ೦೨ ॥

ಬಲಿಷ್ಠಸೈನ್ಯ ಯುದ್ಧಸಾಧನಗಳಿರುವವರಿಂದ ಆದಾಗ ದಾಳಿ,

ಯುದ್ಧತಂತ್ರ ನೀತಿ ತೋರುತ್ತಾನೆ ಕೃಷ್ಣ ತಾನು ದಕ್ಷಿಣದೆಡೆ ತೆರಳಿ.

ಸೋsನನ್ತವೀರ್ಯ್ಯಃ  ಪರಮೋsಭಯೋsಪಿ ನೀತ್ಯೈ ಗಚ್ಛನ್ ಜಾಮದಗ್ನ್ಯಂ ದದರ್ಶ ।

ಕ್ರೀಡಾರ್ತ್ಥಮೇಕೋsಪಿ ತತೋsತಿದುರ್ಗ್ಗಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಗೋಮನ್ತಂ ತತ್ರ ಯಯೌ ಸಹಾಗ್ರಜಃ॥೧೬.೦೩ ॥

ಎಣೆಯಿರದ ವೀರ್ಯ ಎಂದೂ ಬತ್ತದ ಧೈರ್ಯದ ಭಗವಂತ,

ಪಲಾಯನಗೈಯ್ಯುತ್ತಾ ತೋರಿದ ಪರಶುರಾಮನ ಭೇಟಿಯಾಟ.

ಭಗವಂತನ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದೂ ಯಾವತ್ತೂ ಭೇದವಿಲ್ಲ,

ಅಣ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಗೋಮಂತಕ ಪರ್ವತಕ್ಕೆ ಹೊರಟ ಹಿರಿಗೊಲ್ಲ.

ತದಾ ದುಗ್ಧಾಬ್ಧೌ ಸಂಸೃಸ್ಥೈಃ ಸುರಾದ್ಯೈಃ ಪೂಜಾಂ ಪ್ರಾಪ್ತುಂ ಸ್ಥಾನಮೇಷಾಂ ಚ ಯೋಗ್ಯಮ್ ।

ಮುಕ್ತಸ್ಥಾನಾದಾಪ ನಾರಾಯಣೋsಜೋ ಬಲಿಶ್ಚಾsಗಾತ್ ತತ್ರ ಸನ್ದೃಷ್ಟುಮೀಶಮ್ ॥ ೦೪ ॥

ಆಗ ಕ್ಷೀರಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಅಮುಕ್ತ ದೇವಾದಿಗಳಿಂದ,

ಸೇವೆಗೊಳ್ಳಲು ಅಮುಕ್ತಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹರಿ ತಾ ಬಂದ,

ಬಲಿಯೂ ಆಗ ನಾರಾಯಣನ ನೋಡಲಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ.

ತತ್ರಾಸುರಾವೇಶಮಮುಷ್ಯ ವಿಷ್ಣುಃ ಸನ್ದರ್ಶಯನ್ ಸುಪ್ತಿಹೀನೋsಪಿ ನಿತ್ಯಮ್ ।

ಸಂಸುಪ್ತವಚ್ಛಿಶ್ಯ ಉದಾರಕರ್ಮ್ಮಾ ಸಙ್ಯಾಯೈ ದೇವಾನಾಂ ಮುಖಮೀಕ್ಷ್ಯಾಪ್ರಮೇಯಃ ॥ ೦೫ ॥

ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಕರ್ಮವುಳ್ಳ ಯಾರಿಂದ ಪೂರ್ಣ ತಿಳಿಯಲಾಗದ ಭಗವಂತ,

ಬಲಿಯ ಅಸುರಾವೇಶವನ್ನು ಈ ಜಗತ್ತಿಗೆಲ್ಲಾ ತೋರಿಸುವ ನಿಮಿತ್ತ,

ದೇವತೆಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ನಿದ್ರೆ ಮಾಡುವಂತಿರಲು ನೀಡಿ ಸೂಚನೆ,

ತಾನೂ ತೋರಿದ ನಿದ್ರಿಸುವವನಂತೆ ಮಲಗಿದ ರೂಪವನ್ನೆ.

ದೇವಾಶ್ಚ ತದ್ಭಾವವಿದೋsಖಿಲಾಶ್ಚ ನಿಮೀಲಿತಾಕ್ಷಾಃ ಶಯನೇಷು ಶಿಶ್ಯಿರೇ ।

ತದಾ ಬಲಿಸ್ತಸ್ಯ ವಿಷ್ಣೋಃ ಕೀರೀಟಮಾದಾಯಗಾಜ್ಜಹಸುಃ ಸರ್ವೇದೇವಾಃ ॥ ೧೬.೦೬ ॥

ಭಗವಂತನಿಚ್ಛೆಯಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳಿಂದ ಮಲಗಿದ ಆಟ,

ಬಲಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ವಿಷ್ಣುಕಿರೀಟ ಎತ್ತಿಕೊಂಡು ಓಡಿದ ಓಟ.

ಸಾಕ್ಷಿಯಾದ ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳು ಬೀರಿದರು ನಗುವಿನನೋಟ.
[Contributed by Shri Govind Magal]