ಮಹಾಭಾರತ ತಾತ್ಪರ್ಯನಿರ್ಣಯ, ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ 2: 23 - 32

‘ಕೃಷ್ಣರಾಮಾದಿರೂಪೇಷು ಬಲಕಾರ್ಯೋ ಜನಾರ್ದನಃ ।

‘ದತ್ತವ್ಯಾಸಾದಿರೂಪೇಷು ಜ್ಞಾನಕಾರ್ಯಸ್ತಥಾ ಪ್ರಭುಃ  ॥೨.೨೩॥

ಪರಮಾತ್ಮನ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ರೀತಿ,

ಒಂದು ದುಷ್ಟನಿಗ್ರಹಕೆ ಬಲಪ್ರಧಾನ ಇನ್ನೊಂದು ಜ್ಞಾನಪ್ರದಾನಕೆ ಖ್ಯಾತಿ,

ದುಷ್ಟನಿಗ್ರಹಕೆ ಬಲಪ್ರಧಾನ ರಾಮಕೃಷ್ಣಾದಿ ರೂಪಗಳು,

ಜ್ಞಾನಕಾರ್ಯಕೆ ಜ್ಞಾನಪ್ರಧಾನ ದತ್ತ ವ್ಯಾಸಾದಿ ರೂಪಗಳು.

‘ಮತ್ಸ್ಯಕೂರ್ಮವರಾಹಾಶ್ಚ ಸಿಂಹವಾಮನಭಾರ್ಗವಾಃ ।

‘ರಾಘವಃ ಕೃಷ್ಣಬುದ್ಧೌ ಚ ಕೃಷ್ಣದ್ವೈಪಾಯನಸ್ತಥಾ ॥೨.೨೪॥

‘ಕಪಿಲೋ ದತ್ತವೃಷಭೌ ಶಿಂಶುಮಾರೋ ರುಚೇಃ ಸುತಃ  । 

‘ನಾರಾಯಣೋ ಹರಿಃ ಕೃಷ್ಣಸ್ತಾಪಸೋ ಮನುರೇವ  ಚ ॥೨.೨೫॥

‘ಮಹಿದಾಸಸ್ತಥಾ ಹಂಸಃ ಸ್ತ್ರೀರೋಪೋ ಹಯಶೀರ್ಷವಾನ್ ।

‘ತಥೈವ ಬಡಬಾವಕ್ತ್ರಃ ಕಲ್ಕೀ ಧನ್ವನ್ತರಿಃ ಪ್ರಭುಃ ॥೨.೨೬॥

‘ಇತ್ಯಾದ್ಯಾಃ ಕೇವಲೋ ವಿಷ್ಣುರ್ನೈಷಾಂ ಭೇದಃ ಕಥಞ್ಚನ ।

‘ನ ವಿಶೇಷೋ ಗುಣೈಃ ಸರ್ವೇರ್ಬಲಜ್ಞಾನಾದಿಭಿಃ ಕ್ವಚಿತ್ ॥೨.೨೭॥

ಇರಬೇಕು ಭಗವಂತನ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟ ಜ್ಞಾನ,

ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಆಚಾರ್ಯ ಕೆಲ ಅವತಾರಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಪ್ರದಾನ.

ಮತ್ಸ್ಯ ,ಕೂರ್ಮ ,ವರಾಹ ,ನರಸಿಂಹ ,ವಾಮನ,

ಪರಶುರಾಮ ,ರಾಮ ,ಕೃಷ್ಣ ,ವ್ಯಾಸ ,ಕಪಿಲ-ನಾಮ,

ಅತ್ರಿ ಅನಸೂಯರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ದತ್ತನ ಅವತಾರ,

ಮೇರುದೇವಿ ನಾಭಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಋಷಭಾವತಾರ,

ಶಿಂಶುಮಾರ ,ರುಚಿ ಪ್ರಜಾಪತಿಯಲ್ಲಿ ಯಜ್ಞಾವತಾರ,

ಯಮಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಮೂರ್ತಿ -ಇವರಲ್ಲಿ,

ಜನ್ಮತಾಳಿದ-ನಾರಾಯಣ-ಹರಿ-ಕೃಷ್ಣ ರೂಪದಲ್ಲಿ,

ತಾಪಸ ವಾಸುದೇವ-ಗಜೇಂದ್ರನ ಕಾಯ್ದ ದೇವ,

ಮಹಿದಾಸ ,ಹಂಸ ,ಹಯಗ್ರೀವ ದೇವನ ಸ್ತ್ರೀ ರೂಪ,

ಬಡಬಾವಕ್ತ್ರ ಎಂಬ ಸಮುದ್ರಮಧ್ಯದ ಬೆಂಕಿ ಅವಲಂಬಿತ ರೂಪ,

ಕಲ್ಕೀ -ಧನ್ವಂತರೀ ಇವೆಲ್ಲಾ ವಿಷ್ಣು ಅವತಾರ ರೂಪ,

ನಾರಾಯಣಗೂ ಈ ಅವತಾರಗಳಿಗೂ ಭೇದವಿಲ್ಲ ಎಂಬುದವನ ಪ್ರತಾಪ.

ವೇದವ್ಯಾಸರಿಗಿಲ್ಲ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿ,

ಕೃಷ್ಣನದು ರಾಜಕಾರಣದ ಯುಕ್ತಿ,

ರಾಮ ಮರ್ಯಾದಾಪುರುಷೋತ್ತಮ,

ದತ್ತ -ಕಪಿಲರದು ಬರೀ ಉಪದೇಶದ ನೇಮ,

ಮೇಲಿನಂತೆ ತಿಳಿದರದು  ಭ್ರಮೆಯ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ,

ಆವಶ್ಯಕ ಅವನವತಾರಗಳೆಲ್ಲ ಸಮ ಎಂಬ ನಿಷ್ಠೆ.

‘ಶ್ರೀರ್ಬ್ರಹ್ಮರುದ್ರೌ ಶೇಷಶ್ಚವೀನ್ದ್ರೇನ್ದ್ರೌ ಕಾಮ ಏವ ಚ ।

‘ಕಾಮಪುತ್ರೋsನಿರುದ್ಧಶ್ಚಸೂರ್ಯಶ್ಚನ್ದ್ರೋ ಬೃಹಸ್ಮತಿಃ ॥೨.೨೮॥

‘ಧರ್ಮ ಏಷಾಂ ತಥಾ ಭಾರ್ಯಾ ದಕ್ಷಾದ್ಯಾ ಮನವಸ್ತಥಾ ।

‘ಮನುಪುತ್ರಾಶ್ಚ ಋಷಯೋ ನಾರದಃ ಪರ್ವತಸ್ತಥಾ ॥೨.೨೯॥

‘ಕಶ್ಯಪಃ ಸನಕಾದ್ಯಾಶ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾದ್ಯಾಶ್ಚೈವ ದೇವತಾಃ ।

‘ಭರತಃ ಕಾರ್ತವೀರ್ಯಶ್ಚ ವೈನ್ಯಾದ್ಯಾಶ್ಚಕ್ರವರ್ತಿನಃ ॥೨.೩೦॥

‘ಗಯಶ್ಚ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾದ್ಯಾಶ್ಚ ತ್ರಯೋ ರೋಹಿಣಿನನ್ದನಃ ।

‘ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನೋ ರೌಗ್ಮಿಣೇಯಶ್ಚ ತತ್ಪುತ್ರಶ್ಚಾನಿರುದ್ಧಕಃ ॥೨.೩೧॥

‘ನರಃ ಫಲ್ಗುನ ಇತ್ಯಾದ್ಯಾ ವಿಶೇಷಾವೇಶಿನೋ ಹರೇಃ ।

‘ವಾಲಿಸಾಮ್ಬಾದಯವಶ್ಚೈವ ಕಿಞ್ಚಿದಾವೇಶಿನೋ ಹರೇ’  ॥೨.೩೨॥

ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ನಂತರ ಬ್ರಹ್ಮ ,ರುದ್ರ ,ಶೇಷ ,ಗರುಡ ,ಇಂದ್ರ;

ಕಾಮ ,ಕಾಮಪುತ್ರ ಅನಿರುದ್ಧ ,ಸೂರ್ಯ ,ಚಂದ್ರ;

ಬೃಹಸ್ಪತಿ ,ಯಮಧರ್ಮ ಅವನ ಪತ್ನಿಯರುಗಳು,

ದಕ್ಷಾದಿಪ್ರಜಾಪತಿಗಳು ಸ್ವಾಯಂಭುವಾದಿಮನುಗಳು;

ಪ್ರಿಯವ್ರತ ,ಉತ್ಥಾನಪಾದಾದಿ ಮನುವಿನ ಮಕ್ಕಳು;

ವಸಿಷ್ಠ ,ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರರೇ ಮೊದಲಾದ ಋಷಿಗಳು;

ನಾರದ ,ಪರ್ವತ ಮೊದಲಾದ ದೇವತೆಗಳು;

ಕಾಶ್ಯಪ ,ಸನಕಾದಿ ಗೃಹಸ್ತ ಮತ್ತು ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು;

ಅಗ್ನಿ ಮೊದಲಾದ ಅನೇಕ ದೇವತೆಗಳು;

ಭರತ ,ಕೃತವೀರ್ಯಪುತ್ರ ಅರ್ಜುನ ಪೃಥಾದಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಳು;

ಲಕ್ಷ್ಮಣ ,ಭರತ ,ಶತ್ರುಘ್ನ ಮತ್ತು ಹಲಾಯುಧ;

ರುಗ್ಮಿಣಿಪುತ್ರ ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನ ,ಪ್ರದ್ಯುಮ್ನಪುತ್ರ ಅನಿರುದ್ಧ;

ಯಮಧರ್ಮನ ನಾಕನೇ ಮಗ ನರ ಅರ್ಜುನ;

ಇನ್ನು ವಾಲಿ ಸಾಂಬಾ ಮೊದಲಾದವರಲ್ಲೂ ಇತ್ತು ಭಗವದಾವೇಶ;

ಆ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಸಿಕ್ಕಿತವರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಕಾರ್ಯದ ಸದವಕಾಶ;

ಇವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ವಿಶೇಷ ಹರಿ ಆವೇಶದ ಸ್ಥಾನಮಾನ;

ಪೂಜ್ಯರಾಗುತ್ತಾರೆ ಇವರೆಲ್ಲಾ ಭಗವದಾವೇಶದಿಂದ;

ಸ್ಪಷ್ಟ-ಮಧ್ವರು ತಿಳಿಸಿದ ದೇವತಾ ತಾರತಮ್ಯದಿಂದ.

[Contributed by Shri Govind Magal]