Mantrikopanishad (Rare Upanishad series)

॥ ಮಂತ್ರಿಕೋಪನಿಷತ್ ॥
ಓಂ ಅಷ್ಟಪಾದಂ ಶುಚಿಂ ಹಂಸಂ ತ್ರಿಸೂತ್ರಮಣುಮವ್ಯಯಮ್ ।
ತ್ರಿವರ್ತ್ಮಾನಂ ತೇಜಸೋಹಂ ಸರ್ವತಃಪಶ್ಯನ್ನ ಪಶ್ಯತಿ ॥ 1॥

ಭೂತಸಂಮೋಹನೇ ಕಾಲೇ ಭಿನ್ನೇ ತಮಸಿ ವೈಖರೇ ।
ಅಂತಃ ಪಶ್ಯಂತಿ ಸತ್ತ್ವಸ್ಥಾ ನಿರ್ಗುಣಂ ಗುಣಗಹ್ವರೇ ॥ 2॥

ಅಶಕ್ಯಃ ಸೋಽನ್ಯಥಾ ದ್ರಷ್ಟುಂ ಧ್ಯಾಯಮಾನೈಃ ಕುಮಾರಕೈಃ ।
ವಿಕಾರಜನನೀಮಜ್ಞಾಮಷ್ಟರೂಪಾಮಜಾಂ ಧ್ರುವಾಮ್ ॥ 3॥

ಧ್ಯಾಯತೇಽಧ್ಯಾಸತಾ ತೇನ ತನ್ಯತೇ ಪ್ರೇರ್ಯತೇ ಪುನಃ ।
ಸೂಯತೇ ಪುರುಷಾರ್ಥಂ ಚ ತೇನೈವ ಅಧ್ಯಾಸಿತಂ ಜಗತ್ ॥ 4॥

ಗೌರನಾದ್ಯಂತವತೀ ಸಾ ಜನಿತ್ರೀ ಭೂತಭಾವನೀ ।
ಸಿತಾsಸಿತಾ ಚ ರಕ್ತಾ ಚ ಸರ್ವಕಾಮದು ಘಾ ವಿಭೋಃ ॥ 5॥

ಪಿಬಂತ್ಯೇನಾಮವಿಷಮಾಮವಿಜ್ಞಾತಾಂ ಕುಮಾರಕಾಃ ।
ಏಕಸ್ತು ಪಿಬತೇ ದೇವಃ ಸ್ವಚ್ಛಂದೋಽತ್ರ ವಶಾನುಗಃ ॥ 6॥

ಧ್ಯಾನಕ್ರಿಯಾಭ್ಯಾಂ ಭಗವಾನ್ಭುಂಕ್ತೇಽಸೌ ಪ್ರಸಭಂ ವಿಭುಃ ।
ಸರ್ವಸಾಧಾರಣೀಂ ದೋಗ್ಧ್ರೀಂ ಪೀಡ್ಯಮಾನಂ ತು ಯಜ್ವಮಿಃ ॥ 7॥

ಪಶ್ಯಂತ್ಯಸ್ಯಾಂ ಮಹಾತ್ಮಾನಃ ಸುವರ್ಣಂ ಪಿಪ್ಪಲಾಶನಮ್ ।
ಉದಾಸೀನಂ ಧ್ರುವಂ ಹಂಸಂ ಸ್ನಾತಕಾಧ್ವರ್ಯವೋ ಜಗುಃ ॥ 8॥

ಶಂಸಂತಮನುಶಂಸಂತಿ ಬಹ್ವೃಚಾಃ ಶಾಸ್ತ್ರಕೋವಿದಾಃ ।
ರಥಂತರಂ ಬೃಹತ್ಸಾಮ ಸಪ್ತವೈಧ್ರೈಸ್ತು ಗೀಯತೇ ॥ 9॥

ಮಂತ್ರೋಪನಿಷದಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಪದಕ್ರಮಸಮನ್ವಿತಮ್ ।
ಪಠಂತಿ ಭಾರ್ಗವಾ ಹ್ಯೇತೇ ಹ್ಯಥರ್ವಾಣೋ ಭೃಗೂತ್ತಮಾಃ ॥ 10॥

ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿವೃತ್ತಿಶ್ಚ ಸ್ತಂಭೋಽಥ ಫಲಿತಸ್ತಥಾ ।
ಅನಡ್ವಾನ್ರೋಹಿತೋಚ್ಛಿಷ್ಟಃ ಪಶ್ಯಂತೋ ಬಹುವಿಸ್ತರೇ॥ 11॥

ಕಾಲಃ ಪ್ರಾಣಶ್ಚ ಭಗವಾನ್ಮೃತ್ಯುಃ ಶರ್ವೋ ಮಹೇಶ್ವರಃ ।
ಉಗ್ರೋ ಭವಶ್ಚ ರುದ್ರಶ್ಚ ಸಸುರಃ ಸಾಸುರಸ್ತಥಾ ॥ 12॥

ಪ್ರಜಾಪತಿರ್ವಿರಾಟ್ ಚೈವ ಪುರುಷಃ ಸಲಿಲಮೇವ ಚ ।
ಸ್ಮರ್ಯತೇ ಮಂತ್ರಸಂ ಸ್ಕೃ ತ್ಯೈರಥರ್ವವಿದಿತೈರ್ವಿಭುಃ ॥ 13॥

ತಂ ಷಡ್ವಿಂಶಕ ಇತ್ಯೇತೇ ಸಪ್ತವಿಂಶಂ ತಥಾಪರೇ ।
ಪುರುಷಂ ನಿರ್ಗುಣಂ ಸಾಂಖ್ಯಮಥರ್ವಶಿರಸೋ ವಿದುಃ ॥ 14॥

ಚತುರ್ವಿಂಶತಿಸಂಖ್ಯಾತಂ  ಅವ್ಯಕ್ತಂ ವ್ಯಕ್ತಮುಚ್ಯತೇ ।
ಅದ್ವೈತಂ ದ್ವೈತಮಿತ್ಯಾಹುಸ್ತ್ರಿಧಾ ತಂ ಪಂಚ ಸಪ್ತಧಾ ॥ 15॥

ಬ್ರಹ್ಮಾದ್ಯಂ ಸ್ಥಾವರಾಂತಂ ಚ ಪಶ್ಯಂತಿ ಜ್ಞಾನಚಕ್ಷುಷಃ ।
ತಮೇಕಮೇವ ಪಶ್ಯಂತಿ ಪರಿಶುದ್ಧಂ ವಿಭುಂ ದ್ವಿಜಾಃ ॥ 16॥

ಯಸ್ಮಿನ್ಸರ್ವಮಿದಂ ಪ್ರೋತಂ  ಬ್ರಹ್ಮನ್ ಸ್ಥಾವರಜಂಗಮಮ್ ।
ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಲಯಂ ಯಾಂತಿ ಸ್ರವಂತ್ಯಃ ಸಾಗರೇ ಯಥಾ ॥ 17॥

ಯಸ್ಮಿನ್ಭಾವಾಃ  ಪ್ರಳೀಯಂತೇ ಲೀನಾಶ್ಚಾವ್ಯಕ್ತತಾಂ ಯಯುಃ ।
ಪಶ್ಯಂತಿ ವ್ಯಕ್ತತಾಂ ಭೂಯೋ ಜಾಯಂತೇ ಬುದ್ಬುದಾ ಇವ ॥ 18॥

ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಾಧಿಷ್ಠಿತಂ ಚೈವ ಕಾರಣೈರ್ಭಿ ದ್ಯತೇ ಪುನಃ ।
ಏವಂ ಸ ಭಗವಾನ್ ದೇವಃ ಪಶ್ಯಂತ್ಯನ್ಯೇ ಪುನಃ ಪುನಃ ॥ 19॥

ಬ್ರಹ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯಥಾಯಾಂತಿ ಯೇ ವಿದುರ್ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಸ್ತಥಾ ।
ಅತ್ರೈವ ತೇ ಪ್ರಳೀಯಂತೇ ಲೀನಾಶ್ಚಾವ್ಯಕ್ತಷಾಳಿನಃ ॥

ಲೀನಾಶ್ಚಾವ್ಯಕ್ತಷಾಳಿ ನ ಇತ್ಯುಪನಿಷತ್

ಓಂ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ  ॥

ಇತಿ ಮಂತ್ರಿಕೋಪನಿಷತ್ಸಮಾಪ್ತಾ ॥


(PDF/ Pravachanas can be downloaded from the 'Downloads' Tab)
(This is an updated text, after corrections. Audio recorded and contributed by Dr Manjunath Gururaj)