Narasimha Stuti - ಹೇಳದೇ ಉಳಿದದ್ದು The Unsaid, Post Script

ಹೇಳದೇ ಉಳಿದದ್ದು....

ಆಚಾರ್ಯರ ಈ ಸ್ತೋತ್ರ ಶುರುವಾಗುವುದು ಸ್ಥಂಭಂ ನಿರ್ಭಿದ್ಯ ಎಂದು. ಅಂದರೆ, ಸ್ಥಂಭವನ್ನು ಸೀಳಿ ಬಂದ ನರಸಿಂಹನ ಸ್ತೋತ್ರ.

ನರಸಿಂಹ ನಿಜವಾಗಿ ಸೀಳಿದ್ದು ಯಾವ ಸ್ಥಂಭ ? ಮೊದಲಿಗೆ, ಸ್ಥಂಭ ಎಂದರೇನು ಎಂದು ತಿಳಿಯೋಣ.

ಸ್ಥಂಭ- ಶಬ್ದ ನಿಷ್ಪನ್ನವಾದದ್ದು ಸ್ಥಭಿ- ಪ್ರತಿರೋಧೇ ಎಂಬ ಧಾತುವಿನಿಂದ. ಅರ್ಥ - ಪ್ರತಿರೋಧ ಒಡ್ಡುವಂಥದ್ದು ಎಂದು. ಅದಕ್ಕೇ, ಒಂದು ಕಟ್ಟಡವು ಯಾವ ಒತ್ತಡಕ್ಕೂ ಬೀಳದಹಾಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಒತ್ತಡಗಳಿಗೂ ಪ್ರತಿರೋಧ ಒಡ್ಡುವಂಥ ಕಂಬವನ್ನು ಸ್ಥಂಭ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದು.

ಇಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ನರಸಿಂಹ ಸ್ಥಂಭವನ್ನು ಸೀಳಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಎಂದೇ ಅನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಶಬ್ದದ ನಿರ್ವಚನದ ಆಳಕ್ಕಿಳಿದರೆ ಅಪೂರ್ವ ಅರ್ಥ ಹೊಳೆಯಬಲ್ಲುದು. ಹೇಗೆಂದರೆ, ಪ್ರಹ್ಲಾದನಂಥ ಒಬ್ಬ ಭಗವದ್ಭಕ್ತ, ಒಬ್ಬ ಸಾಧಕಜೀವ ತನ್ನ ಬಿಂಬರೂಪೀ ಭಗವಂತನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಲಾರದಂತೆ ಪ್ರಬಲವಾಗಿ ಪ್ರತಿರೋಧ ಒಡ್ಡುವ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹಿರಣ್ಯ ಕಶಿಪು ನಿಂತಿದ್ದ. ಹಾಗಾಗಿ ಭಗವಂತ, ತನ್ನ ಭಕ್ತನಿಗೂ ತನಗೂ ಅಡ್ಡವಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದ ಸ್ಥಂಭದಂಥ ಹಿರಣ್ಯ ಕಶಿಪುವನ್ನು ನಿರ್ಭಿದ್ಯ - ಸೀಳಿ, ನಿರ್ಯತ್ - ಬಂದ.

ಈ ಅರ್ಥವನ್ನೂ ಕೂಡ ಈಗ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಮಾಂತ್ರಿಕೀ ಉಪನಿಷತ್ ಪ್ರವಚನದಲ್ಲಿ ಆಚಾರ್ಯರು ಬಿಡಿಸಿ ಹೇಳಿದ ಸ್ಥಂಭ ಶಬ್ದದ ನಿರ್ವಚನದ ಆಧಾರದಿಂದಲೇ ಅನುಸಂಧಾನ ಮಾಡಿದ್ದು.

ಹೀಗೆ, ನಾವು ಕೇಳುವುದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನವೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಅರ್ಥಾನುಸಂಧಾನದ ದಾರಿಗೆ ತರುತ್ತಿರುವ ಆಚಾರ್ಯರ ಅನುಗ್ರಹ ನಿಜಕ್ಕೂ ಅನನ್ಯ.

ನರಸಿಂಹಾಷ್ಟಕದಂಥ ಒಂದು ಅಪೂರ್ವ ಕೃತಿಯ ಅರ್ಥಾನುಸಂಧಾನದ ಭಾಗ್ಯ ದೊರೆತದ್ದು ಕೂಡ ಆಚಾರ್ಯರು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಚಾರ್ಯರು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿದ ಜ್ಞಾನದ ಕಡಲಿನ ಒಂದು ತುಣುಕು ನನ್ನ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದ ಪುಣ್ಯದಿಂದಲೇ ಎಂಬ ನಮ್ರತೆಯೊಂದಿಗೆ ಈ ಅರ್ಥ ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಇಂದಿಗೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಮುಗಿಸುತ್ತೇನೆ. ನಮ್ಮನ್ನು ಭಗವಂತನೆಡೆಗೆ ಹೋಗದಂತೆ ತಡೆಯುವ ಅಜ್ಞಾನಾದಿ ಸ್ಥಂಭಗಳನ್ನೂ ಸಹ, ಆ ಭಗವಂತ ಸೀಳಿ, ಅವನೆಡೆಗೆ ನಮ್ಮ ದಾರಿಯನ್ನು ವ್ಯಸ್ಥೆಮಾಡಿ ಅನುಗ್ರಹಿಸಲೆಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುತ್ತಾ,

ಇಷ್ಟು ದಿವಸ ನನ್ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದ ಶ್ರೀ ಪ್ರಸಾದ್ ಅವರಿಗೆ ಹಾಗೂ, ನನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಿದ ಬಳಗದ ಗೆಳೆಯರಿಗೆ ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕ ವಂದನೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ. ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಪಣಮಸ್ತು.

(Contributed by Shri B R Krishna)

****

The unsaid, postscript:

It might be ironic to say that this is the last word on this Stuti; this is one sense that you might derive from the subtitle above to the posts on Narasimha Stuti. A classic composition, is so, because it transcends the borders of time and meaning. This Stuti is one such gift to mankind …

There is still a need to present to you the unsaid, from what surfaces in the mind, having said everything till now. It is like the dessert after a meal; the meal does not end there, we continue to eat the next day, the next week, month…. And, here is a meal that would never end, but only stops us, to facilitate a breather, only until we return, for the next filling on our plate; and for that inspiration invariably flows from an amazing phenomenon - our Pujya Acharyaru. Every time we hear him, he expands our horizon, fills meaning, shows us the next turn, takes us into the next mile … the summing up, can therefore never have a flag post. 

Bear with me, as I attempt to close it, for now; ‘now,’ if I may gently remind you, is just a transitory time span, between what went by, and what is yet to come…

This stōtra of Acharyaru, commenced with ‘स्थंभं निर्भिद्य - Sthambhaṁ nirbhidya i.e. the stōtra of Narasimha who appeared when a column was cracked open! 

What was really behind this cracking up of the column in Narasimha’s appearance? First and foremost, let us know what the word ‘स्थंभ(sthambha)’ means. 

स्थंभ(sthaṁbha) – is derived from the etymological root स्तभि(stabhi) – प्रतिरोधे(pratirōdhē) which means an impediment, opposition. Just as a column is built to oppose all pressures that might cause a building to collapse, a column got to be called स्थंभ(sthaṁbha). 

Here too, we feel Narasimha split a column to announce his arrival! However, if one delves deeper utilizing the root of this word, a special intent surfaces. Let us see how; Hiraṇyakaśipu stood as a powerful opposing force preventing Prahlāda, an ardent devotee, a diligent ‘sādhaka’ (striver, with a quest for communion with the supreme), from his goal of meeting his ‘बिम्ब रूपी(biṁba roopī)’ भगवान्(Bhagavan). It is thus that Bhagavan split (निर्भिद्य - nirbhidya) the column called Hiraṇyakaśipu, that stood as a stumbling block between Him and his devotee and emerged(niryat निर्यत्).

This new orientation, based on the root of the word स्थंभ(sthaṁbh), was presented by Acharyaru in the ongoing pravachana on ‘Mantrikopanishad.’ 

In a way, Acharyaru anticipates the right meaning for our efforts elsewhere and brings us to a new turn; this experience is unique indeed!

This exercise now comes to a close, the opportunity for which came my way, courtesy - the original in Kannada, elegantly and lucidly composed by our Bandhu, Shri Krishna, by the grace of our Acharyaru – and the Govinda Paramatma(in all of us) who held this hand, in trust as I sailed along. 

I join Shri Krishna in his sincere prayers to भगवान्(Bhagavan) to split all those स्थंभ(sthaṁbh) of ignorance that might be presently preventing us in our path to reach Him.

Once again, my heartfelt thanks Shri Krishna for 2 things – for making me dependently independent in this post and, for allowing me the complete freedom to have space for some stray thoughts in this tail piece; in the stretch of the eight posts I had the added benefit of being the first beneficiary of his well composed and crisp writeups. 

Also am grateful to all Bandhus in this Balaga who joined us in this exercise. 

The real last word for now would be श्री कृष्णार्पणमस्तु! 

(Contributed by Shri Prasad BS)

(The commentary on the Stuti posted here was composed in Kannada by Shri B R Krishna with the translation into Devanagari / English by Shri Prasad BS)